5. Festiwal Kina Gruzińskiego Gamardżoba Kino odbył się w dniach 07–09.06.2024 r. w Kinie Iluzjon Filmoteki Narodowej. Celem Festiwalu było nie tylko przybliżenie ważnych dzieł filmowych z tego regionu, ale i nadanie im kontekstu ułatwiającego ich odbiór, a także stworzenie miejsca spotkań i integracji poprzez zaprezentowanie szerokiej publiczności wybitnych przykładów gruzińskiej kinematografii. Podczas wydarzenia pokazywane były zarówno dzieła mistrzów kina gruzińskiego, jak i obrazy współczesnych, a jeszcze dość mało znanych reżyserów. Stworzyłyśmy w ten sposób platformę europejską, na której działalność młodych, niezależnych twórców filmowych została udostępniona publiczności spoza Gruzji, nie zajmującej się kinem profesjonalnie oraz licznej społeczności gruzińskich migrantów w Warszawie.
Wszystkie trzy dni wydarzenia zostały zorganizowane w Kinie Iluzjon. Za wstęp na pokazy, prelekcje i spotkania, tak jak podczas poprzednich edycji, nie pobieraliśmy żadnych opłat. Chcieliśmy, aby uczestnictwo w Festiwalu było dostępne dla wszystkich zainteresowanych, w tym dla osób z grup mniej uprzywilejowanych, np. cudzoziemców o różnym statusie oraz osób zagrożonych wykluczeniem z udziału w wydarzeniach kulturalnych.
Podczas 5. edycji Festiwalu Kina Gruzińskiego Gamardżoba Kino zorganizowaliśmy ostatecznie aż 12 pokazów filmów pełnometrażowych i krótkich metraży. Były to zarówno filmy fabularne, jak i dokumentalne. W repertuarze znalazły się filmy wielkich nazwisk gruzińskiej kinematografii, między innymi ostatni film Zazy Khalvashi “Drawing Lots” dokończony przez jego córkę Tamtę Khalvashi, pokazujący barwną wielokulturowość Batumi oraz film legendarnej Lany Gogoberidze “Kilka Pytań na Tematy Osobiste”. Aby upamiętnić mistrzów gruzińskiego kina – Otara Ioselianiego, który odszedł w zeszłym roku oraz Sergieja Paradżanowa w setną rocznicę jego urodzin, pokazaliśmy kolejno “Był Sobie Drozd” i “Legenda Twierdzy Suramijskiej”. Wyświetliliśmy też gruzińskiego kandydata do Oscarów 2021 r. “A Long Break” Dato Pirtskhalavy. W programie pojawiły się też intrygujące filmy dokumentalne np.:
- “The Northeast Winds” (reż. Nikoloz Bezanishvili), opowiadający o osamotnieniu i wykluczeniu starszych osób,
- “Ana’s Trial” (reż. Tamara Mshvenieradze i Mariam Jachvadze), naświetlający ograniczenia, z jakimi spotykają się Gruzinki zarówno w środowisku pracy, jak i na szczeblu administracyjno-legislacyjnym,
- “Hotel Metalurg” (reż. Jeanne Nouchi i George Varsimashvili) pokazujący zmagania uchodźców wewnętrznych z Abchazji prawie 30 lat po opuszczeniu miejsc zamieszkania,
- “Smiling Georgia” (reż. Luka Beradze), opowiadający historię przedwyborczych obietnic w ramach kampanii wyborczej rządu Zjednoczony Ruch Narodowy w 2012 roku, polegającej na oferowaniu bezpłatnych protez starszym osobom, co niestety nie przebiegło zgodnie z planem.
Wzbogaciliśmy repertuar też o kilka fenomenalnych krótkich metraży, pokazanych w bloku: “The Feast” w reżyserii Mariam Bitsadze, który zdobył nagrodę za “Najlepszy Film Krótkometrażowy” na 24. Tbiliskim Festiwalu Filmowym, “1 Kilo 3 Euro” (reż. Ani Mrelashvili), opisujący codzienność w punkcie nadawania przesyłek do Gruzji w Berlinie oraz “Samgori Girls”- dokumentalny film początkującej i obiecującej reżyserki Any Mamaiashvili.
Repertuar został skonstruowany tak, aby pojawiły się filmy poruszające tematykę wykluczenia społecznego różnych grup w Gruzji, w tym mniejszości etnicznych, kobiet, osób starszych oraz osób z niepełnosprawnościami. Tematy te rzadko pojawiają się w Polsce w kontekście Gruzji, gdyż przyćmione są idyllicznymi obrazami gór, biesiad i wina.
Festiwal był wyjątkową okazją do połączenia oferty kulturalnej współczesnego kina gruzińskiego oraz popularyzowania naukowych badań z dziedziny antropologii kulturowej i socjologii, dotyczących wykluczenia społecznego w Gruzji oraz pozycji kobiet. W tym roku jednym z naszych gości był reżyser filmu otwarcia Festiwalu, George Varsimashvili. Po projekcji jego filmu “Hotel Metalurg” odbyło się z nim spotkanie, które poprowadziła Marta Holc, studentka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, a tłumaczyła Małgorzata Zawadzka. Reżyser opowiadał o procesie tworzenia dokumentu, jak i znaczeniu, jakie wywarł proces przygotowywania filmu na osobach, które w nim uczestniczyły. Spotkanie było transmitowane na żywo (link w sekcji “Załączniki”). Podczas drugiego dnia Festiwalu przed projekcją filmu Paradżanowa “Legenda Twierdzy Suramijskiej”, Jakub Cuman, filmoznawca i pasjonat kina radzieckiego, wygłosił porywającą prelekcję, nadającą kontekst filmowi. 8 czerwca było też spotkanie z prof. Tamta Khalvashi (Ilia State University w Tbilisi), gruzińską antropolożką i współtwórczynią nagradzanego filmu “Drawing Lots”. Spotkanie po projekcji dotyczyło roli reżyserki w ukończeniu dzieła i nadania szerszego kontekstu filmowi. Prowadziła Katarzyna Stasiełuk, producentka filmowa, a tłumaczyła Małgorzata Zawadzka. I w tym przypadku była dostępna transmisja na żywo (link w sekcji “Załączniki”). Poza spotkaniem i dyskusją po filmie gościni kilka dni później (10 czerwca) wygłosiła otwarty wykład w Pracowni Duży Pokój nt. najnowszych badań naukowczyni prowadzonych w różnych regionach Gruzji, w tym Adżarii, dotyczących transformacji i wykluczenia. Moderatorką spotkania była Klaudia Kosicińska. Wykład pozwolił na dyskusję i wymianę opinii nie tylko w środowisku naukowym, ale również wśród szerszego społeczeństwa. Spotkanie było otwarte i (częściowo, na prośbę prelegentki) transmitowane w mediach społecznościowych (link w sekcji “Załączniki”). Niestety nie odbył się drugi wykład profesor Khalvashi, który miał mieć miejsce na IEiAK UW, ze względów organizacyjnych i logistycznych.
Podczas całego Festiwalu jak i po wypełniane były dla ankiety widzów, które dały nam szersze spojrzenie na zalety i wady naszej pracy, jak i na zapotrzebowania publiki. Ankiety były dostępne w formie papierowej, jak i elektronicznej, w języku polskim i gruzińskim. Jesteśmy w trakcie analizowania ponad 200 formularzy.
Zarówno na kilka dni przed jak i w trakcie Festiwalu, nasz zespół wspomagali wolontariusze, którzy z olbrzymim zaangażowaniem współtworzyli z nami to wydarzenie. Warto zaznaczyć, że jedną z wolontariuszek była obywatelka Gruzji.
Podsumowując, udało nam się wyświetlić 12 filmów gruzińskich, zorganizować 2 spotkania z reżyserami filmów oraz prelekcję z filmoznawcą, jak i wykład w ramach wydarzenia pofestiwalowego. Odwiedziło nas ponad 500 osób, czego dowodem są statystyki wydawania wejściówek (potwierdzenie w sekcji “Załączniki”) oraz zdjęcia, które regularnie umieszczamy na naszych profilach społecznościowych na Facebooku (https://www.facebook.com/gamardzoba.kino) i Instagramie (@gamardzoba_kino), a także na naszej stronie internetowej (www.kinogruzinskie.com).
